بهرنگ جدی کارتونیست فومنی جوایز بین المللی را درو می کند/ گل آقایی دیگر از فومن سر برآورد؟

خط اول/ بهرنگ جدی متولد ۱۳۷۳ در فومن است. تحصیلات او کارشناسی ارشد رشته حسابداری است اما او را بیشتر با کاریکاتورهایش در مطبوعات و رسانه ها می شناسیم. جدا از کارتون و کاریکاتور، در تصویرگری و انیمیشن هم دستی بر آتش دارد. عضو کارتونیست های استان گیلان است و تاکنون از جشنواره های متعدد داخلی و خارجی توانسته جوایزی را از آن خود کند که از آن بین می توان به رتبه دوم جایزه سال استیکر، جایزه ویژه جشنواره ملی کارتون لیلیوم مازندران، جایزه برنز از بیستمین جشنواره کارتون و کاریکاتور FCB چین و صد کارتونیست برتر به انتخاب بنیاد SICE اندونزی در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ اشاره کرد. همینطور آثارش در نمایشگاه های مختلفی از کشورهای ایران، ترکیه، رومانی، چین، ایتالیا، مصر، الجزایر، برزیل، هند و… به نمایش در آمده است. به بهانه سه جایزه اخیرش در جشنواره های بین المللی ترکیه و ایتالیا با او گپ و گفتی داشتیم که در ادامه می خوانید.

 

چطور به کارتون و کاریکاتور علاقه مند شدید؟

از زمانی که کلاس چهارم ابتدایی بودم پدرم مجلات مختلفی برایم می خرید مثل سروش کودکان و پوپک و… اما یکبار یک مجله جدید برایم خرید که آن مجله بچه ها گل آقا بود. من به شدت شیفته کاریکاتورهای آن شدم. و از آن زمان هر هفته به طور مرتب پنج شنبه ها مجله را از مطبوعاتی شهر تهیه می کردم تا زمانی که عمر انتشار آن به پایان رسید و دیگر چاپ نشد. در واقع جرقه اصلی علاقه من به کاریکاتور با مجله گل آقا بود. از سویی دیگر همیشه به مدیوم تصویرعلاقه بیشتری داشتم تا متن و دوست داشتم حرفم را از طریق تصویر بیان کنم تا نوشته های عریض و طویل و همانطور که می دانید خاصیت کاریکاتور نیز بیان کردن یک موضوع در قالب تصویر هستش و شاید بتوانم به غیر از علاقه، این موضوع را نیز دلیل دیگری بر انتخاب این هنر بدانم.

 

از کی شروع کردید به کشیدن و آیا در زمینه طراحی کاریکاتور آموزش دیدید؟

تا آنجایی که یادم می آید همیشه نقاشی ام خوب بود و در مدرسه نمرات بالایی در درس هنر می گرفتم اما در زمینه طراحی کاریکاتور کاملا خودآموز جلو رفتم و فقط با دیدن و بررسی کارهای دیگران و تمرین و تکرار کاریکاتور را فرا گرفتم. شاید یکی از دلایلش هم این بود که در شهر و استان ما کلاس کاریکاتور به شکل فعال وجود نداشت و آموزش های اینترنتی هم به گستردگی و فراگیری امروزه نبود.

 

کدام کاریکاتوریست ایرانی یا خارجی بیشترین تاثیر را روی شما گذاشت؟

ازآنجایی که خودآموز بودم سعی میکردم کارهای کارتونیست های مختلف را ببینم و بررسی کنم. به همین خاطر افراد زیادی روی من تاثیر گذاشتند که در میان هنرمندان ایرانی می توانم به حسین صافی، بزرگمهر حسین پور، کامبیز درمبخش، شهاب جعفرنژاد و احمد عربانی اشاره کنم و از میان کاریکاتوریست های خارجی نیز به سباستین کروگر، سمپه و ژان مولاتیه.

 

با اینحال باید شما را بیشتر کارتونیست نامید یا کاریکاتوریست؟

من سعی کردم در هر دو بخش به یک توانایی نسبی و مقبولی دست پیدا کنم که خیلی تک بعدی نباشم و بتوانم در مواردی که سوژه مد نظرم  پرتره یک شخص خاص است نیز توانایی اجرا و طراحی داشته باشم.

 

اولین فعالیت رسانه ای شما بعنوان کاریکاتوریست از چه سالی و در کجا بود؟

سال ۹۰ کار خود را با نشریه ۴ دی در شهر فومن آغاز کردم و حدود یک سال و نیم در آنجا قلم زدم. از سال ۹۲ با روزنامه معین و دو هفته نامه خط اول فعالیتم رو شروع کردم که آغاز فعالیت من در سطح استان و کشور بود که پس از آن رسانه های متعددی به سراغم آمدند و برایشان طرح و کاریکاتور ترسیم کردم. از آن زمان تا کنون برای اکثر رسانه های گیلان کار کردم. سال ۹۵ همکاری خودم رو با روزنامه قانون (ضمیمه نیشخط) آغاز کردم و نزدیک ۴ سال در آنجا فعالیت داشتم و از آنجایی که آن موقع روزنامه قانون خیلی مورد توجه مخاطبان سراسر کشور بود و ضمیمه های طنز و کاریکاتور فعالی داشت برای من خیلی تجربه خوبی بود و مخاطبان بیشتر با کار من آشنا شدند.

 

تفاوت کار رسانه ای با کار جشنواره ای در چیست؟

در کار رسانه ای عمدتا با موضوع روز سر و کار داریم و باید مرتبا پیگیر اخبار باشیم تا از دلش به یک سوژه برسیم، پس از انتخاب سوژه باید یک ایده مناسب برای آن پیدا کنیم و در نهایت برای آن رسانه که خب ممکن است مجازی باشد یا مکتوب طراحی کنیم. اما در جشنواره ها، عمدتا به موضوعات کلی و جهان شمول پرداخته می شود. مثل: صلح، عدالت، محیط زیست، آزادی، آینده و… پس در زمینه سوژه تکلیف کارتونیست مشخص است اما در زمینه ایده یابی باید دست بکار شود و ایده در خور و مناسبی که به صریح ترین شکل ممکن منظور را برساند انتخاب کند. تفاوت دیگری که بین این دو می توان اشاره کرد به زمان بندی در اجرای طرح هستش. در کار رسانه ای بخاطر ماهیت خبری بودنش زمان اندکی برای ایده یابی و اجرا وجود دارد و هر گونه تعلل یا وقفه باعث از بین رفتن یا به اصطلاح سوختن آن سوژه می شود ولی در کار جشنواره ای معمولا زمان بیشتری، گاها تا چند ماه برای اجرا وجود دارد.

 

از سه جایزه ای که اخیرا در جشنواره های بین المللی کسب نمودید بیشتر بگویید.

در یک ماه اخیر موفق به کسب رتبه دوم از هجدهمین جشنواره بین المللی کارتون ترنتو، ایتالیا شدم که موضوع آن مربوط به آینده و چالش های مرتبط با آن بود. همچنین در جشنواره بین المللی کارتون طنز ایتالیا و دومین جشنواره بین المللی کارتون “دیوژن آف سینوپه” ترکیه بترتیب جایزه سوم و جایزه ویژه را کسب کردم که موضوعات آنها مربوط به انرژی های تجدید پذیر و دیگری با موضوع زنان بود که در آن ۲۱۷ هنرمند از ۴۶ کشور با ۸۵۰ اثر شرکت کرده بودند.

 

 

در زمینه ارتباط با مخاطب خود کمی برایمان توضیح دهید.

واقعیت این است که در حال حاضر رسانه ها و نشریاتی که از کاریکاتور استفاده می کردند یا توقیف شده اند و چاپ نمی شوند یا اگر منتشر می شوند تمایلی به استفاده از کاریکاتور ندارند و از این نظر شاهد افول کاریکاتور در مطبوعات هستیم که این خود به خود باعث فاصله گرفتن هنرمند از مخاطب خودش می شود. تنها رسانه ای که در حاضر کارتونیست ها در اختیار دارند همین فضای مجازی است که از طریق آن با مخاطب به طور سریع و صریح درارتباطند و در صفحه شخصی کارهای خود را در معرض دید علاقه مندان قرار می دهند. گرچه که مبحث فیلترینگ فضای مجازی نیز خیلی بر ارتباط با مخاطب تاثیر منفی داشته اما همچنان تنها امید کاریکاتوریست ها به استفاده از همین بستر است. ضمن اینکه برگزاری نمایشگاه در گالری های هنری نیز از دیگر راه های برقراری ارتباط یک کاریکاتورست با مخاطبش است.

 

شما در زمینه تصویرگری کتاب کودک هم فعالیت دارید. چطور شد که به آن روی آوردید؟

کار کردن برای بچه ها همیشه لذت خاص خودش رو دارد، فرقی نمیکند از طریق چه مدیومیا در چه زمینه ای باشد. همین که موضوع و ژانر کار برای کودکان باشد، کافی است تا انگیزه ای در من ایجاد شود برای شروع کار. از انجایی که مثل خیلی از بچه های دیگه با کتاب داستان بزرگ شدم، همواره محو تماشاى تصاوير رنگارنگ كتاب قصه ها بودم و در بین انواع مختلف فیلدهای کاری که انجام میدهم، تصویرگری کتاب کودک رایک جور دیگر دوست دارم. حس روایت و قصه گویی در قالب تصویر برای بچه ها و همراه کردن انها از طریق فریم های مختلف برای من چیزی فراتر از یک عنوان کارى است؛ اينكه هميشه خودت در دوران بچگى با ديدن تصاوير كتاب هاى ديگران ميخكوب ميشدى و حالا بچه هاى امروز قرار است بنشينند پاى كتابى كه تصاويرش را تو خلق كرده ای. از نظر من برای تصویرگری کتاب کودک باید در دریای تخیل کودکانه غوطه ور شد و این حس بی نظیر است.

هدف شما در آینده چیست و اینکه آینده را چطور ترسیم میکنید؟

از آینده صحبت کردن کار ساده ای نیست.هیچ کس از آینده خبر ندارد و با اتفاقات و پدیده های جدیدی که هر روز شاهدش هستیم ممکن است هر برنامه ریزی و هدفی را تحت شعاع خودش قرار بدهد ولی برای من چیزی که مهم است این است که در مسیر درست قدم بردارم و در همان مسیر به جلو بروم بدون اینکه خیلی به آینده فکر کنم. چون به نظرم اگر مسیر درست باشد، مقصد هم مشخص و دست یافتنی خواهد بود.

 

صحبت پایانی؟

ممنون ازفرصتی که در اختیار من قرار دادید.امیدوارم فرداهای روشنی در انتظار همه باشد و جهان پر از صلح و آرامش شود. ما کاریکاتوریست ها هم اجازه حرف زدن و نقد کردن از طریق تصویر را داشته باشیم