به قلم حجه الاسلام علی شایان؛ویژگی های فقه جواهری “قسمت اول”

این سلسله مقالات به یاری خدای بزرگ پیرامون ویژگی ها و شاخصه های فقه جواهری است . در واقع فقه جواهری شیوه ای عميق و دقيق فقهی است که مورد تاکید و توجه امام راحل (ره) بود البته ناگفته نماندکه تبلور و بروز و ظهور فقه جواهری در کتاب “جواهرالکلام”مرحوم آیت الله محمدحسن نجفی بزرگ مشهور به صاحب جواهر؛ بوده است.

فقه در مفهوم خاص خود به معنای مصطلح عبارت است از فهم دقیق احکام شرعی فرعي بواسطه ادله اش.در واقع استنباط متخصصانه احکام باشیوه هایی علمی و ضابطه مندكه مختص اهل اجتهاد و مجتهدين است حالا يا در حد اجتهاد تجزي يا مطلق.(در دوران غیبت امام عصر(عج) و حضور علمای سلف شیعه (که اینجانب قبلا در رسانه ها سلسله مقالاتی به عنوان فقهای شیعه در عصر غیبت داشته ام) بحث اجتهاد و فقاهت به نوعی بیشتر متبلور گردید و هرچه زمان به جلو رفت کتاب های فقهی ارزشمندی خصوصا  توسط علمای قرن چهارم و پنچم وششم و…نگاشته شد تا اینکه مرحوم علامه محمدحسن نجفی ازعلمای قرن سیزدهم هجری قمری کتابی به نام “جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام” نوشتند آری کتاب گرانسنگ جواهرالکلام مرحوم نجفی درشرح کتاب بسیار ارزشمند شرایع مرحوم محقق حلی از علمای قرن هفتم است.

مرحوم نجفي از بزركان و نوابغ فقه بوده اند و به مباحث فقهي اشراف و تسلط خاصي داشته و عميقا در مباحث فقهي داراي وسعت نظر بوده و تسلط خاصي در كليه ابواب فقهي و مباحث غامض داشتند جواهرالکلام شامل یک دوره فقه استدلالی است که شامل همه ابواب فقهی (اصطلاحاازطهارت تادیات) می شود.

جالب توجه است که بدانیم آن بزرگوار سه دهه(۳۰سال) از عمر شریفشان را صرف نگارش کتاب گرانسنگ”جواهر”نموده است . دراین کتاب به نظرات فقهای متقدم و در واقع فقهایی که در قرون اولیه از عصرغیبت زیسته اند عنایت خاصی شده و با استدلال های اصولی و فقهی نظرات فقهای متقدم و متاخر مورد نقد و بررسی قرارگرفته و در نهایت نظرمختار واستنباط فقهی خویش را مطرح نموده.

پس یکی از ویژگی های فقه جواهری توجه به نظرات فقهای قدیمی یاهمان متقدم و مطالعه آثار  علمی و فقهی آن بزرگواران است البته همراه با بررسی دقیق به شیوه ای اجتهادی؛ضمن اینکه به فهم و ادراکات فقهای متقدم از روایات و یا مثلا ادعای اجماع آنان نیز توجه شده زیرا آن بزرگواران به زمان امامان معصوم (ع) نزدیکتر بوده اند.حتی از جهت بررسی سند احادیث و یا همان بحث رجالی به روایاتی که مورد توجه علمای قرون اولیه عصر غیبت توجه شده و روایاتی که مورد اعتماد علمای متقدم است مورد امعان نظرخاص قرار می گیرند البته چنانچه اشارت رفت در عین حال این توجه و عنایت به نظرات سلف صالح همراه با استعانت از شیوه های استدلالی و نقادي اجتهادی است.پ

مي كوشم در نوشته هاي بعدي به ساير شيوه ها و خصوصيات فقه جواهری بپردازم…ادامه دارد