قسمت۵(شیوه های تفسیری علامه طباطبایی درالمیزان)

درموضوع شیوه.های تفسیری علامه طباطبایی  به روش قرآن به قرآن به چگونگی تفسیرآیات متشابه توسط آیات محکم رسیدیم. دریک تقسیم بندی آیات قرآن به دوقسم محکم ومتشابه منقسم می گردندراغب اصفهانی صاحب کتاب وزین مفردات وسایراهل تحقیق وتدقیق آیات محکم رادارای تفسیرشفاف ومحکم وروشن وبه نوعی خلل ناپذیرمی دانندبرعکس آیات متشابه که چندگونه برداشت متفاوت وبعضا غیرمشخص ونادرست ازآن می شود. حالادقیقاروش مرحوم علامه طباطبایی این است که آیات متشابه رابوسیله آیات محکم به تفسیری متقن می رساندچراکه براساس نص قرآنی ازآیات محکم به عنوان مادروام الکتاب معرفی شده است. مثلا یک نمونه روشن آیاتی است که عزت وذلت رامنحصرابه خداوندنسبت می دهدوجبریون ازاین آیات برداشت غلط نموده(تعزمن تشاوتذل من تشا) انددراینجابرای نمونه آیه ۵۳سوره انفال مشخص می کندکه نه نظریه جبردرست است ونه تفویض بلکه همانطورکه امام صادق فرمودندچیزی میان این دونظر رابایدبه عنوان نظریه صحیح وخلل ناپذیرپذیرفت که “لاجبرولاتفویض بل امربین الامرین” یعنی خداوندبه انسان هااراده تعیین سرنوشت داده واین اختیاردقیقا منبعث ازاراده الهی است پس بااین شیوه تفسیری به تعبیرشهیدمطهری مشخص می شود”همه چیزبه مشیت خداست وامااین مشیت خداحساب وقانون دارد”واینجاست نقش انسان به عنوان یک کنشگرتعیین کننده مشخص می گردد. مثلاتامردمی که  غرق درفسادوتباهی هستندخودشان اقدام به تصحیح مسیرزندگی خود نکنندمشمول رحمت پروردگارقرارنمی گیرندودرنقطه مقابل تامردم صالحی خوشان به تباهی رونیاورندمحروم ازنعمات پروردگار(خاصه نعمت هدایت)ومستوجب خسران نمی شوند. درخاطرم هست استادماآیه الله حسینی نجفی که نزدشان درقم درس خارج فقه می رفتیم جزوه ای به عربی درموردجبرواختیارنوشته بودندوازاینجانب خواستندکه این جزوه رابه فارسی ترجمه کنم.دراین جزوه که بسیارمفصل بود واقعانکات بسیارقابل توجهی دربحث جبرواختیارمطرح شده بود. خلاصه شیوه علامه طباطبایی درتفسیرآیات متشابه به محکم یکی از روش های تفسیرقرآن به قرآن است. که بنده درنوشتارقبلی قول داده بودم نمونه های ازاین روش تفسیری رامصداقی بیان نمایم که الان این یک نمونه بسیارمهم بودکه خدمتتان تقدیم نمودم. ناگفته نماندکه بحث آیات محکم ومتشابه درنص قرآنی مانندآیه ۷سوره آل عمران نیزبیان گردیده وسخن دراین زمینه زیاداست که بنده به اختصارمطالبی گفتم وان شالله درنوشتاربعدی نیزپیرامون آیات محکم ومتشابه ونظرات تفسیری مرحوم علامه دراین موضوع مطالبی راعرض خواهم نمود. حال که بحث ازموضوع جبرواختیارپیش آمدهمه دوستان وخصوصاجوانان رابه مطالعه کتاب گرانسنگ(انسان وسرنوشت)آیه الله شهیدمرتضی مطهری دعوت می نمایم (ادامه دارد)